شانۆنامەی
"خەونی کوردستان" –
تۆفیق بەگ
* باس لە کێشە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکان دەکات.
* شانۆنامەیەکی ئایدیۆلۆژیکییە.
"خەونی کوردستان" نووسراوی تۆفیق بەگە، شانۆنامەیەکە کە بە شێوەیەکی ڕوون و ڕەهەندەوە، باس لە کێشە سیاسی و کۆمەڵایەتییە گەورەکانی کوردستان دەکات.

تایبەتمەندییە سەرەکییەکان:
ئایدیۆلۆژیکی و پەیامێکی سیاسی: ئەم شانۆنامەیە خوێنراویەکی ڕوونە لە هۆشیاریی نیشتمانی، خۆدەربڕینی کورد، و شتێکی وەک ڕزگاربوونی نەتەوەیی. گەردەڵەیەکی فکری و ڕۆشنبیریی خۆی هەیە.
شێوازی ڕوون و ڕەوشتی ڕاستەوخۆ: نووسەر لە وشە و دیالۆگ بە شێوەیەکی ڕاست و بەدەنگ بەکاردهێنێت بۆ پەیامگەیاندن، نەمانایە وەک شانۆی ڕەمانتیک یان کۆمیدی، بەڵکو نیشانەیە لە بەرزبوونەوەی حەسی سیاسی.
پەیوەندی بە ڕووداوە سیاسیە کوردیەکان: ئەم کارە بە شێوەیەکی ڕەهەنداوە داڕشتەی مێژووی نێوان نەتەوە و حکومەتە جەبارەکان دەربڕی، وەک زۆرێک لە ئیشە سیاسی-شانۆییەکان لە ناوچەکە.

تێبینی:
"خەونی کوردستان" شانۆنامەیەکەیە کە نەک تەنها بە هۆنەری شانۆ دەربڕی، بەڵکو بە مەرجێکی گەورە باسی بەرژەوەندیی نیشتمانی دەکات. ئەم شانۆنامەیە لە ئاستێکی فکری و ئایدیۆلۆژیکی، کاریگەرییەکی زۆر هەیە بۆ تێگەیشتن بە ڕووداو و هەستە نیشتمانییەکان.
[سەحنەیەک لە نێوان دوو پێشمەرگە]
پێشمەرگە ١:
(لە سەر چیا، بە تەنیشتەوە دەستنیشان بە دەوروبەر)
ببینە، ئەو گوندانە لە ژێر ئەو ئاسمانەیە... ئەمانە قسەی خوێنن، خوێنی ئەوانی کە خەونەکانیان لە خاکەوە شێوەی نوێیان دا.

پێشمەرگە ٢:
(گەڕاوە بەرەوە و بە دەنگی بەشدار)
خوێن تەنها نەبوو... ھەزار ھەزار ئەو فریادانەی بێ‌دەنگ بوون، نەبوو؟ ئەوانی کە چاوەڕوان بوون پەیوەندیدانی ڕووناکی، لە ژێر تاریکی.

پێشمەرگە ١:
(بە دەنگێکی ئامێزە لە ئازار و هیوایەوە)
ئەگەر ئەم خاکە قسەی بکات، دەڵێت: "من سەری خۆم بە سەرکەوتووان نەدادات، بەڵکو بە خوێن و کەلوپەلی ئەوانی کە هیوایان بووتم."

وەرگێڕانی شێعرییەک بۆ تەیبینی:
خوێنی کوردستان، نەک تەنها لە دەستی کوشتنە
بەڵکو لە دڵی هیوایە، لە دەمەوەی فریادەکان
ئەوە خوێنە کە دەکات خاکەکە بە نیشانێکی ڕۆشن
و لە نێوان تاریکی، ڕۆژە بەرز دەکاتەوە.

[سەحنە: ژوورییەکی هەناسەتاو. دایک لە نزیک دەرگا، پێشمەرگەکە دەرەوەی دەرگا]
دایک:
(دەستەکانی لەدەور دەستکەوتەکەی گرتووە)
کاتێک دەچیتە شەقامەوە، دڵم بە دوو ئەندازە دەهەڵێ، یەک بۆ ڕووناکی، یەک بۆ نەزانین... دڵم گەیاندووە، ئەم ڕێگە سەربە خوێنە.

پێشمەرگە:
(وەقورانەوە دەگەڕێتەوە، چاوەکەی لە خاوەن دڵەوەی)
دایک، ئەگەر لەو خوێنەدا رووحت بەرز بێ، ئەوا مرگ نامە. من دەچم، بۆ ئەوەی دوای ئەم شەوانە ڕۆژ بێت.

دایک:
(پڕ لە هەست، بە سەردەمی دەستەکانی)
تۆش ئەوەی خۆت دەزانیت؟ خوێنی ئەو گەنجانەی پێش تۆ، هەر بەرزە کەوە، بەڵام تێکچووە، و بێدەنگییەکەمان توندتر بووە.

پێشمەرگە:
(بە نەرمێتی)
دایک، من بە مەترسی زیندەیەکی خۆرایی، بەڵام بە بێ‌کاری، نائومێدی، مردووە... وەرە، سەری بەرز بکە.

وەرگێڕانی شێعرییەک بۆ تەیبینی:
دایکێک لە دەرگا، دڵی پڕ لە نیگەرانی
کوڕێک، دەچێتە شەقامەوە، هیوای ڕووناکی لەناو خاو
نهێنی خوێن و بەرزبوون، گفتوگۆی بێ‌دەنگ
نێوان ترس و باوەڕ، نێوان تاریکی و ڕووناکی.